We leven in een gemediatiseerd tijdperk. Je mag nog wel gewoon leven, IRL, maar het telt niet. Wat je vrienden zien en met jou meemaken is slechts van belang als je het online zet. Waar die items wel bekeken moeten worden. Liefst door honderden mensen. In het internetverkeer tel je nu eenmaal niet op je handen.
In zo’n mediageile manier van leven is het niet gek dat mensen voor de camera dood willen gaan. En als je toch van plan was om jezelf van kant te maken, dan zorg je voor extra spektakel. Apeldoorn, Alphen a/d Rijn, menselijke fakkel op de Dam: zelfmoord als 15 minutes of fame. Je weet van tevoren dat de camera’s zullen ronken. Het probleem hiermee is dat er niet zelden slachtoffers bij vallen die daar niets mee te maken hadden.
Hoe deze trend tegen te gaan? Door zo min mogelijk aandacht aan zulke voorvallen te geven. Het lijkt onmogelijk: je vraagt immers van de journalistiek dat zij in haar eigen vingers snijdt. Maar als elke journalist zich bij elk incident afvraagt: ‘Wil ik de kans dat zoiets weer gebeurt verkleinen of vergroten?’ en als hij doordrongen is van het besef zelf een rol daarin te spelen, dan hebben we kans dat het tij keert. Dan krijgt Alphen a/d Rijn een melding en gaan we zo snel mogelijk over tot de orde van de dag. De erecode van de journalistiek mag op dit punt verbeterd worden, en de publieke opinie moet ophouden alles klakkeloos als normaal te bestempelen. Wanneer de journalist zich niet meer verschuilt achter de opdracht of de heersende mores, is hij verantwoordelijk voor zijn daden. Hetzelfde geldt voor de amateurjournalist, blogger en wat dies meer zij. Ook hij moet beseffen fout bezig te zijn bij het doorschuiven van gewelddadige voorbeelden. Het gaat om een mentaliteitsverandering: mentaliteiten kúnnen veranderd worden – daar zijn Postbus 51-spotjes voor.
In de kern van de zaak zullen zulke veranderingen niet gauw gebeuren omdat ze ons onwelgevallig zijn, zo verknocht zijn wij aan onze terugkerende portie actie en ellende op de buis. De paar doden die erbij vallen strepen we weg tegen het verzadigen van onze verslaving. De slachtoffers zijn letterlijke offers geworden, offers aan het gulzige monster dat media heet.
Tip van Oud Zeikwijf: Richt een zelfmoordkuil in, compleet met lange spiesen en camera’s. De camera’s gaan automatisch af als je in de kuil valt, zetten het opgenomene direct online en projecteren de beelden tevens op schermen die de wanden van de kuil bekleden, zodat je jezelf nog snel kunt zien voor je je laatste adem uitblaast.
Deze column is eerder op Nurks verschenen.