Heathcliff was een neger

Terug van Rialto voor de laatste Wuthering Heights die daar sinds deze week draait en die wij per se wilden zien. Wat. een. film. Gonst nog na in hoofd en hart. Wat mij betreft de beste bewerking tot nu toe.

Die canonische verhalen kunnen maar niet genoeg verfilmd worden, zo blijkt weer. Regisseuse Andrea Arnold heeft het briljante idee gehad om Heathcliff als een zwarte jongen/man af te beelden. Geniaal! Het zijn van die dingen die je voor jezelf daarna niet meer terug kan draaien. Al komt het in het boek niet als zodanig voor (hij wordt beschreven als een donkere type, zuidelijk of oosters, maar niet als een Creool), voor onze 21ste eeuwse geesten is de minachting die hij overal oproept veel duidelijker dan toen hij nog een "gypsy" was.

Het eerste gedeelte zit heel dicht bij het boek. Je ploetert door de modder onder stromende regens en de alomaanwezige ijzige wind. De ruwheid en rauwheid zijn exact wat Emily Brontë´s schrijven zo aangrijpend maakt. Hazen worden gekeeld, hondjes opgehangen en vrouwen sterven bij bosjes in childbirth. Het desolate van de "moors" grijpt je 2 1/2 uur lang bij de keel. Zo'n omgeving kan alleen zulke gedrevenheid voortbrengen, zoveel is duidelijk. Dramatiek sijpelt door elke elk shot van het landschap.
In het boek wordt dit aan het einde gecorrigeerd door de laatste hoofdrollen: de dochter van Cathy en de zoon van Hindley, die allebei beter zijn dan hun ouders, puur, en krachtig, van elkaar blijken te houden en toch rozen weten te laten bloeien op de zieltergende mesthoop die het verhaal van hun ouders was.

Drama was een gegeven in huize Brontë. Er waren zes kinderen, waarvan twee voor hun tiende overleden. De moeder stierf op haar 38ste, Charlotte (die het even meesterlijke Jane Eyre schreef) op haar 39ste en Anne (van de Tenant of Wildfell Hall – ook reusachtig!) op haar 29ste. Emily schreef maar een roman, Wuthering Heights, en verdween van deze aardbol op 30 jarige leeftijd. Daar denk ik dan aan, als ik hun literaire genie weer eens benijd. De Brontë-zusters hebben geen van allen mijn leeftijd bereikt.

De jonge helden zijn perfect gecast. Zeker Cathy (Shannon Beer): wild en afwijkend mooi. Schitterend om te zien. De oudere Cathy (Kaya Scodelario) vond ik echter een teleurstelling: te iel, te mooi, te coquettish, te doorsnee in haar gekte; ik heb er betere gezien. Zij is ook in geen enkel opzicht een voortzetting van de jonge Cathy – wat een bewuste stijl kan zijn, zoals in “Spring, Summer, Autumn, Fall, Winter... and Spring” waarin Ki-duk Kim elke fase van het leven van de hoofdrol laat vertolken door een radicaal andere type mens (om zo de veranderingen in iemands wezen te benadrukken), maar hier de plank mis slaat.

Bij Heathcliff speelt ook zoiets: waar de jonge versie (Solomon Glave) 100% klopt, is hij als volwassene (James Howson) niet walgelijk genoeg, wat wel is waar de genialiteit van het oorspronkelijke verhaal op stoelt. Ken Hutchinson was dat wel, afgrijselijk gemeen, en in mijn hoofd heb ik een perfecte Ciáran Hinds als Heathcliff maar dat bleek een vergissing: hij speelde Rochester in Jane Eyre. Deze Heathcliff ziet er echter nog steeds lief uit, je kan je met hem identificeren. Al kun je aanvoeren dat de bruut in Heathcliff pas echt na de dood van Cathy de kop opstak, en zijn culminatie vond in zijn behandeling van de volgende generatie: Linton, Hareton en Cathy Jr., een periode die Andrea Arnold ongemoeid heeft gelaten.

Dat zijn dus de kleine minpunten. Voor de rest: de beste film die ik in tijden zag. Pakt je en laat je niet meer los.






Op Kutbinnenlanders en Nurks gepubliceerd.