Halloween op de begraafplaats

Op de meeste begraafplaatsen van Amsterdam is er al een paar jaar aandacht voor Allerzielen, de dag van degenen die van ons heen zijn gegaan. Mijnheer Oud Zeikwijf en ondergetekende waren op De Nieuwe Ooster, op kunstmanifestatie Herinnering Verlicht.

Het was zo'n avond dat je je vergiste in de temperatuur. De hele dag was het aangenaam, dus kwam ik, met een te dunne jas, verkleumd aan bij de begraafplaats. Het monumentale hek gepasseerd strekten zich paadjes van buitenmaatse waxinelichtjes voor mij uit, met – o Voorzienigheid! – twee enorme vuurkorven pal voor het bloemperk bij de ingang, en een groot scherm met daarop spetters van een fiks fikkie. Het thema moest wel vuur zijn, het kon niet anders.

Terwijl wij ons aan het vuur verwarmden, werden we begroet door niemand minder dan de directrice, met haar man aan de arm. Zij drukte ons op het hart de wandelroute te nemen, want 'bij het strooiveldje [waar de as van gecremeerden wordt verstrooid] was het heel bijzonder'. Met veel tegenzin weekten wij ons los van de weldadige warmte van de haard om ons wederom te laten omhelsen door de vrieskou. Onderweg kregen wij aangestoken draagkaarsen mee, van die lange witte kaarsen met een bekertje eromheen, als een kraagje. Kaarsen hebben iets magisch. Hoe je het wendt of keert, echt vuur doet iets met je, meer dan een peertje, of, godbetert, ledlampjes. Ik las ooit dat dat kwam doordat bij verbranding miljoenen koolstofdeeltjes van de zuiverste soort de lucht in werden gelanceerd, als een vuurwerk van minuscule diamantjes. Waarom we dan niet ineenkrimpen van de pijn als die meteoritenregen van scherpe steentjes onze oogbol raakt is me een raadsel, maar afijn.

We lopen, met onze kaarsen aan de hand.

Aan weerszijden van de hoofdlaan kronkelen kaarsenstandaarden de lucht in, spiraalvormige achtarmige reuzen van ijzer die brandende fakkels vasthouden. De grote plataan in het midden van de hoofdlaan is helemaal verlicht. Fel groen. Dat geel wordt. Dan helrood. Prachtige effecten als van vuurwerk. We blijven staan, gebiologeerd door het spel der kleuren. In de verte gloeien andere lichtprojecties. Eenmaal uit onze hypnose willen wij er naar toe. Wij botsen echter tegen een muur van mensen.

Wij zijn maar huiswaarts gegaan, zo goed en kwaad als het kon, want de massa overspoelde de begraafplaats in een continue stroom. Wij hebben dus de drijvende lichtjes op de vijver gemist, en nog meer moois, afgaande op de foto's op internet. Maar niet getreurd. Wat wij wel hebben aanschouwd was dubbel en dwars de moeite waard! Als we niet wisten dat er meer was hadden we het perfect gevonden. Op die manier heeft Allerzielen, in de zuidelijke landen één van de meest sacrale momenten van het jaar, ons deze simpele boodschap gegeven: hoe verleidelijk de rest ook lijkt, blij zijn met wat je hebt is toch echt de sleutel tot eeuwig geluk.

Op AT5.nl gepubliceerd.