De murensloper

Op de begrafenis van onze aller Cocky Zouteriks sprak vriendin E. de woorden: “Hij was het buurticoon.” De buurt dat is 1012, het Amsterdamsche epicentrum. Maar het icoon dat was en is, hoe fantastisch en kunstzinnig en knap hij ook was, niet Cocky, maar Rob Schrama.

Toen ik nog met Mr. Oud Zeikwijf in 1012 latte kwam ik hem regelmatig tegen. Met zijn fiere, snelle tred, zijn immer raafzwarte colbert en dito skinny jeans, zijn puntschoenen, zijn kingsize peroxydekuif, trok hij de aandacht.

Het enige wat ik van hem wist was dat hij verbluffende kunst maakte, waarvan het oogstrelende gehalte het abstracte overtrof (het is abstract, voor zoverre ik iets daarvan weet), wat een nostalgisch gevoel gaf van buiten de idiotie van de moderne kunstregels te staan. En dat hij internationaal bezig was met kunstprojecten, iets met licht en met piramides. Voor de rest was hij een enigma. Een flamboyante enigma. Vanwege dat flamboyante had ik hem in de gauwigheid het etiket homo opgeplakt. Ik mocht hem meteen. En met mij heel de culturele onderbuik van Amsterdam, mijn biotoop. Rob Schrama was een begrip.

Tot Rob zich op een blauwe maandag via via tot mij wende. Hij maakte een retrospectief van wijlen mijn meester Jasper Grootveld en wilde er het drijvende eiland dat ik onder leiding van Jasper had geknoopt bij betrekken. Bij die ontmoeting kwam ik erachter dat Rob zo hetero als de metro is, een vader zelfs om precies te zijn. Ik vatte toen iets op van zijn zorgen om Israël en Palestina. Hij was verwoed bezig die twee door middel van kunst (die lichtpiramide!!) in een verzoenend gebaar tot elkaar te brengen: Israëli en Palestijnen zouden elkaar letterlijk moeten omarmen (The Big Hug). Het empathische zintuig was bij zijn geboorte niet onbedeeld geraakt, zoveel was zeker.

Jaren later was hij daar nog onverdroten mee in de weer toen ik hem op de afterparty van bovengenoemde begrafenis uitgebreid sprak. Wat ik toen hoorde brak mijn klomp. Onze bloedeigen Rob Schrama, het buurticoon van het Amsterdamsche epicentrum 1012 was verdomme betrokken geweest bij niets minder dan de bloody VAL VAN DE BERLIJNSE MUUR!

De volgende dag gonsden mijn oren er nog van, en, even bang dat ik me dat allemaal onder invloed van een blikje Grolsch had verbeeld, ging ik voor u factchecken bij de maestro himself. Verdere factchecking, bijvoorbeeld bij ondergenoemde Duitse universitäten en zo, moet u zelf maar doen, mocht u daar behoefte aan hebben. Er zijn immers grenzen. Althans voor mij, niet voor Rob Schrama, dat leest u zo direct.

Het zit zo:

In de jaren 70 bleek Rob al mega bezig in De Kunst. Tijdens zijn studie pedagogiek en kunstfilosofie vormde hij samen met vaste kunstmaatje Netty Gelijsteen Stichting Kunstkonfrontatie. Uit hun koker kwam de destijds beroemde aktie van de duizenden gekleurde schoenen voor het stadhuis van Diemen met in elke schoen een verlanglijstje van jongeren. Toen al gaf Rob blijk van grensoverschrijdende belangstelling, niet alleen van de kunstgrenzen, want dat hoort sowieso bij kunstenaars vind ik, als leek, maar van landsgrenzen. In het bijzonder die met Duitsland. En die tussen Oost- en West Duitsland. NB voor de generaties na mij: er bestonden toen nog 2 Duitslanden: Oost Duitsland en West Duitsland. Die twee werden gescheiden door een IJzeren Gordijn. In Berlijn niet. Daar hadden ze, om roestvrije redenen wellicht, gewoon een flinke betonnen muur. Model Gazastrook (u voelt de analogie al aankomen die zich onderaan zal ontvouwen).

Rob, immer pendelend tussen al die landen, had heel wat kunstakties op poten gezet en tevens, sociaal als hij is, heel wat vrienden gemaakt bij de Oosterburen. Rob, die docent onderwijskunde en cultuurbeschouwing aan de hogeschool in Diemen was, regelde een gastdocentschap voor een professor uit Oost-Berlijn en een tentoonstelling voor haar man in Amsterdam. Deze geste reciproceerde zij en zo kwam Rob als docent op de Humboldt-Universität, Oost-Berlijn. Gevolgd door en een docentschap Aktionkunst aan de Hochschule der Bildende Kunst te in West-Berlijn en sociologie aan de Gesammthochschule in Kassel.

Wat flink out of the box was, dat doceren in Oost Berlijn, gezien de huiverigheid van het Oost Duitse establishment voor all things westward. Rob verklaart het zo: “Zij konden mij als gastprofessor in hun ideologische plaatje passen: ik verzette mij met mijn kunstkonfronterende acties tegen de Burgelijke, Kapitalistische samenleving. Dat is Goed Nieuws voor Oost Duitsland!”

Rob, een adept van de in Oost-Duitsland geliefde Franse filosoof Louis Althusser doceerde diens theorieën in zijn lessen: “Louis Althusser verklaart hoe de kapitalistische ideologie in een burgerlijke samenleving vooral via instituties op het nageslacht wordt overgedragen, via school, gezin, werk, sportclub, etc. Ik liet zien hoe je door ludieke kunstacties deze ideologische overdracht kon doorbreken. Deze kunstkonfronterende ongehoorzaamheid was volgens mij makkelijk over te dragen op een communistische samenleving. De overdracht van ideologieën gaat in Oost-Duitsland immers op precies dezelfde wijze als bij ons. Met veel beeldmateriaal op dia’s liet ik de werking van mijn acties zien.”

De Oostduitsers, in al hun politieke misère, slikten dit als klokspijs. Rob: “Twee jaar voordat de muur ging, vertelde ik in overvolle collegezalen in Oost-Berlijn hoe de Oost-Duitsers hun geweldloze ludieke revolutie zouden kunnen maken. Mijn colleges werden ook gevolgd door vele professoren, die vaak als laatsten mijn overvolle collegezaal betraden en als kleine kinderen braaf vooraan op de grond plaats namen.”

Wie schetste Rob zijn verbeelding toen diezelfde lui de theorie eens flink in de praktijk gingen brengen! Twee jaar later gingen ze warempel de gehate muur te lijf en BEVRIJDDEN ZE OOSTDUITSLAND.

Deze wereldschokkende conclusie trek ik natuurlijk helemaal zelf. Rob Schrama, de schat, is hier behoorlijk nuchter over: “Wat ik precies heb bijgedragen aan de Val van de Muur, wil ik in het midden laten. Wel ontstonden na mijn komst veel burgerinitiatieven, die alle geweldloos waren.” Maar zeg nou zelf, als je alles bij elkaar optelt, kan dat allemaal louter toeval zijn? Ik vind van niet.

Een eigenbelangrijke bijkomstigheid is natuurlijk hierbij dat een beetje van Robs glorie op ons, zijn kennissenkring, afgeeft. Laten we dus deze lezing voor onze eigen bestwil omarmen. Te meer Rob in zijn eigen eentje bezig is het hele Israël-Palestinaconflict op te lossen. Als dat hem lukt kunnen we hier niet meer omheen: Rob Schrama is de grootste murensloper van de euro/palestinocentrische twintigste en éénentwintigste eeuwen!





Links:




Comments

Post a Comment